Ryzyko kursowe to jedno z głównych zagrożeń związanych z kredytami indeksowanymi lub denominowanymi do walut obcych. Kredytobiorcy zaciągający kredyty powiązane z walutą, w tym popularne kredyty frankowe, zostali narażeni na znaczne wahania kursów walut, co miało wpływ na wysokość ich zobowiązań. Wyeliminowanie ryzyka kursowego z umów kredytowych ma jednak istotne skutki prawne i finansowe, które prowadzą do daleko idących zmian w charakterze tych umów. W artykule omówione zostaną najważniejsze konsekwencje związane z wyeliminowaniem ryzyka kursowego w umowach kredytowych.
Czym jest ryzyko kursowe w umowie kredytowej?
Ryzyko kursowe w umowach kredytowych odnosi się do możliwości zmiany wartości waluty, do której kredyt jest indeksowany, co bezpośrednio wpływa na wysokość rat kredytu. Kredytobiorcy, którzy zaciągnęli kredyty indeksowane do franka szwajcarskiego (CHF), zostali narażeni na wzrost kursu tej waluty, co prowadziło do wzrostu wartości zadłużenia oraz wysokości rat. Tego typu ryzyko jest często powiązane z klauzulami przeliczeniowymi, które określają, w jaki sposób kwota kredytu i raty są przeliczane z waluty obcej na walutę krajową (PLN).
Jakie są skutki wyeliminowania ryzyka kursowego z umowy kredytowej?
Wyeliminowanie ryzyka kursowego z umowy kredytowej, na przykład poprzez uznanie klauzul przeliczeniowych (spreadowych) za niedozwolone, prowadzi do kilku istotnych konsekwencji prawnych i finansowych:
Upadek klauzuli walutowej
Klauzule przeliczeniowe są integralną częścią umów kredytowych indeksowanych do waluty obcej, a ich wyeliminowanie powoduje, że umowa traci swój charakter jako kredyt walutowy. Bez klauzul przeliczeniowych nie jest możliwe ustalenie wartości kredytu w złotówkach, co prowadzi do upadku klauzuli walutowej, a tym samym ryzyka kursowego.
Zmiana charakteru umowy
Wyeliminowanie klauzul związanych z ryzykiem kursowym oznacza, że umowa przestaje być kredytem indeksowanym do waluty obcej, a staje się de facto kredytem złotówkowym. Sąd Najwyższy i sądy apelacyjne wskazują, że taka zmiana prowadzi do tak daleko idącego przekształcenia umowy, że nie można już uznać jej za tę samą umowę, którą strony pierwotnie zawarły. Jest to umowa o odmiennej istocie i charakterze, co rodzi pytanie, czy umowa taka może dalej obowiązywać w zmienionej formie.
Upadek całej umowy
Sądy, w tym Sąd Najwyższy, wielokrotnie podkreślały, że wyeliminowanie klauzul przeliczeniowych i ryzyka kursowego musi prowadzić do upadku całej umowy kredytowej. Bez klauzul określających sposób przeliczania kredytu i jego oprocentowania, umowa nie może być kontynuowana w dotychczasowej formie. Taka umowa przestaje spełniać funkcję kredytu walutowego, co prowadzi do jej unieważnienia.
Dlaczego samo wyeliminowanie spreadu walutowego nie wystarcza?
Sąd Apelacyjny w Lublinie (I ACa 942/22) zwrócił uwagę, że usunięcie jedynie klauzul dotyczących marży kupna-sprzedaży (spreadu walutowego) nie prowadzi do przywrócenia równowagi kontraktowej. Problemem pozostaje wyłączne obciążenie kredytobiorców ryzykiem kursowym. Nawet jeśli spread walutowy zostanie wyeliminowany, to sam fakt istnienia ryzyka kursowego nadal wywołuje nierównowagę między stronami umowy. Kluczowym problemem jest brak odpowiedniego pouczenia kredytobiorców o tym ryzyku, co mogło wpłynąć na ich decyzję o zawarciu umowy.
Jak może pomóc adwokat?
Adwokat może odgrywać kluczową rolę w procesie związanym z wyeliminowaniem ryzyka kursowego z umowy kredytowej. Pomoc prawnika może obejmować:
- Analizę umowy kredytowej: Adwokat przeanalizuje, czy w umowie kredytowej znajdują się klauzule przeliczeniowe, które mogą być uznane za niedozwolone. Dzięki temu możliwe będzie ustalenie, czy istnieją podstawy do unieważnienia umowy.
- Reprezentację w sądzie: W przypadku sporu sądowego dotyczącego umowy kredytowej, adwokat pomoże przygotować strategię procesową i przedstawi odpowiednie argumenty w celu wykazania abuzywnego charakteru klauzul i ryzyka kursowego.
- Negocjacje z bankiem: W wielu przypadkach możliwe jest podjęcie negocjacji z bankiem w celu uzyskania porozumienia, które pozwoli uniknąć kosztownego postępowania sądowego.
Wyeliminowanie ryzyka kursowego z umowy kredytowej może mieć poważne konsekwencje prawne, w tym unieważnienie całej umowy. Warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, aby skutecznie dochodzić swoich praw.
Jeśli potrzebujesz pomocy skontaktuj się z Naszą Kancelarią.
