Unieważnienie umowy kredytu frankowego to jedno z najczęściej wybieranych rozwiązań przez osoby posiadające kredyt indeksowany lub denominowany do franka szwajcarskiego. W obliczu rosnącej liczby wyroków sądowych korzystnych dla konsumentów, frankowicze coraz chętniej podejmują działania prawne. W niniejszym artykule omówiono, czym jest unieważnienie umowy kredytowej, na jakiej podstawie prawnej się opiera oraz jakie konsekwencje finansowe i prawne się z tym wiążą.
Na czym polega unieważnienie umowy frankowej?
Unieważnienie umowy kredytu oznacza, że traktuje się ją jako nigdy niezawartą. Pociąga to za sobą obowiązek wzajemnego rozliczenia się stron – kredytobiorca zwraca bankowi wyłącznie kapitał, który faktycznie otrzymał, natomiast bank musi oddać wszystkie wpłacone raty, prowizje, składki ubezpieczeniowe oraz inne opłaty.
Wraz z unieważnieniem wygasa hipoteka – nieruchomość zostaje całkowicie uwolniona z obciążenia. Kredytobiorca przestaje być związany umową i nie jest zobowiązany do dalszego jej wykonywania.
Jakie są podstawy prawne unieważnienia kredytu frankowego?
Podstawą do stwierdzenia nieważności umowy frankowej są tzw. klauzule abuzywne – niedozwolone postanowienia umowne zawarte z konsumentem. Zgodnie z art. 3851 Kodeksu cywilnego, jeśli warunki umowy rażąco naruszają interesy konsumenta i nie były z nim indywidualnie uzgodnione, uznaje się je za niewiążące. W umowach frankowych szczególnie często podważa się:
- dowolność banku w ustalaniu kursu CHF (tabela kursowa banku),
- brak przejrzystości w konstrukcji przeliczeń walutowych,
- brak należytego poinformowania o ryzyku kursowym.
Usunięcie takich klauzul często skutkuje niemożnością dalszego wykonywania umowy, a w efekcie prowadzi do jej nieważności.
Jak wygląda proces sądowy o unieważnienie kredytu frankowego?
Proces sądowy rozpoczyna się od złożenia pozwu przeciwko bankowi. Opłata sądowa za pozew wynosi maksymalnie 1000 zł (art. 13a ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Analiza umowy przez prawnika zwykle jest bezpłatna, a koszt konsultacji mieści się w przedziale 300–500 zł. Wynagrodzenie za prowadzenie sprawy jest ustalane indywidualnie, przy czym kancelarie często odliczają koszt konsultacji od końcowej opłaty.
Postępowanie trwa zazwyczaj od 1,5 do 3 lat, w zależności od sądu i złożoności sprawy. Możliwe jest również uzyskanie zabezpieczenia roszczenia, które czasowo wstrzymuje spłatę rat kredytu do czasu wydania wyroku.
Ile można odzyskać po unieważnieniu umowy?
Po wyroku unieważniającym umowę bank zwraca kredytobiorcy wszystkie wpłacone przez lata środki – zarówno raty kapitałowo-odsetkowe, jak i inne opłaty. Równocześnie kredytobiorca musi zwrócić wyłącznie otrzymany kapitał kredytu. W praktyce w wielu sprawach kwoty do odzyskania wynoszą od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych.
Dodatkowo sądy zasądzają odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia wezwania banku do zapłaty – co może istotnie podnieść końcową kwotę należną kredytobiorcy.
Jakie są najnowsze orzeczenia sądowe?
Wyroki sądów powszechnych oraz orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej są obecnie bardzo korzystne dla frankowiczów. W wyroku z 15 czerwca 2023 r. (C-520/21) TSUE potwierdził, że banki nie mają prawa żądać wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w przypadku unieważnienia umowy. Tym samym zakończył spór dotyczący tzw. „roszczeń zwrotnych” banków.
Sąd Najwyższy także wielokrotnie potwierdzał, że zawarcie w umowie abuzywnych klauzul waloryzacyjnych może skutkować jej nieważnością w całości.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata?
Unieważnienie umowy kredytowej to proces złożony, wymagający znajomości orzecznictwa, procedury cywilnej oraz specyfiki rynku bankowego. Adwokat z Katowic może nie tylko przygotować pozew, ale również reprezentować kredytobiorcę w sądzie, negocjować z bankiem i zapewnić optymalną strategię działania. Kancelarie frankowe oferują kompleksową obsługę spraw, od analizy umowy po uzyskanie wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej.
Warto powierzyć prowadzenie sprawy doświadczonemu pełnomocnikowi, aby zwiększyć szanse na szybkie i korzystne rozstrzygnięcie.
