Aktualnie toczy się szereg spraw przeciwko bankom, a dotyczących unieważnienia wadliwych umów kredytów frankowych. Ponadto wielu z frankowiczów zastanawia się czy nie dołączyć do grona tych, którzy już zdecydowali się na proces. W związku z prowadzeniem sprawy frankowej pojawia się wiele pytań. Jedno z nich to unieważnienie kredytu a podatek – czy Frankowicz, który wygrał z bankiem musi go odprowadzać?
Unieważnienie kredytu a podatek. Czy były kredytobiorca jest z niego zwolniony?
W tym miejscu należy się odwołać do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią art. 2 § 1 ust. 4 przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Przedmiotem prawnie skutecznej umowy nie mogą być czynności, które są sprzeczne z prawem czy zasadami współżycia społecznego. Nie ulega wątpliwości, że umowa kredytu frankowego, co do której sąd ustalił, iż jest nieważna, jest sprzeczna z ustawą. Pseudokredyty walutowe dlatego są unieważniane, gdyż zawierają tak daleko idące wady prawne, że jedynym rozwiązaniem jest uznanie ich za nieistniejące. Stąd też pomiędzy stronami powstaje sytuacja, jakby umowa nigdy nie istniała. Dlatego też Frankowicze są zwolnieni podmiotowo ze zapłaty podatku, który mógłby wyniknąć z uzyskanego dochodu będącego następstwem unieważnienia umowy.
Ugoda z bankiem, a skutki podatkowe.
Powstaje pytanie co się dzieje, gdy kredytobiorca w trakcie procesu zdecyduje się zawrzeć ugodę z bankiem. Generalnie proponowane rozwiązania przez banki, a dotyczące polubownego zakończenia sprawy zwykle nie są zbyt korzystne, ale jest zrozumiałe, że część osób woli mieć „temat z głowy”. Podstawą zwolnienia z podatku w przypadku zawarcia ugody jest rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania. W tym miejscu należy wskazać, że zwolnienie nie działa z „automatu”. Przede wszystkim celem kredytu powinny być własne potrzeby mieszkaniowe. Nie jest to zwrot precyzyjny, albowiem można wyobrazić sobie prostą sytuację, gdy kredytobiorca zakupił mieszkanie na potrzeby mieszkaniowe swoich dzieci czy rodziców. W takiej sytuacji dyskusyjna będzie zasadność zwolnienia. Na powyższą kwestię odpowiedział Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który w interpretacji o sygn. 0114-KDIP3-2.4011.542.2022.3.MN z dnia 24 sierpnia 2022 r. wskazał, że podatnik zwolnieniu nie podlega, albowiem nie zaspokaja swoich własnych celów mieszkaniowych osoba, która nabywa nieruchomości dla realizacji potrzeb mieszkaniowych innych osób, np. dzieci. Sprawa dotyczyła kredytu, który finansował zakup nieruchomosci, gdzie aktualnie mieszkają dzieci kredytobiorcy. Mając na uwadze taką interpretacje można dojść do konkluzji, że ugoda dotycząca mieszkania, które aktualnie jest wynajmowane też nie spełnia przesłanie „zaspokajania własnych celów mieszkaniowych”.
